Kigali 21 Februari 2020
Notitie : De situatie in Rwanda
Ondanks alle inzet van Nederland om de veiligheid en rechtsorde in Rwanda in goede banen te laten leiden is het nog altijd ernstig mis in het Afrikaanse land. Hoewel justitie en rechtspraak in Rwanda door Nederland opgebouwd en gesteund worden, vinden er geregeld schendingen van mensenrechten plaats en wordt het democratisch proces er belemmerd. Ik zal hier verder op ingaan.
Zelf heb ik 8 jaar onschuldig in de gevangenis gezeten als politiek gevangene. Het feit dat het Europese parlement twee resoluties adresseerde aan de Rwandese overheid om mij vrij te laten, mocht niet baten (http://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-8-2016-0378_EN.html). Ik kwam pas vrij na de uitspraak van The African Court on Human and Peoples’ Rights die de Rwandese regering verzocht mij niet alleen vrij te laten, maar mij ook een bedrag van 65 miljoen Rwandese Frank te betalen als compensatie voor het onrecht mij aangedaan door die onterechte gevangenschap. Die compensatie is mij niet betaald. (App. No. 003/2014 Judgment – Ingabire Victoire Umuhoza v. Republic of Rwanda)
Ten tweede is het u wellicht bekend dat De Mpanga gevangenis in Rwanda gebouwd is dankzij financiering van Nederland. Het zou een gevangenis moeten zijn die aan alle eisen voldoet, echter de vice president van mijn politiek partij Boniface Twagirimana, is sinds 8 Oktober 2018 tot nu toe vanuit die gevangenis vermist geraakt. (https://www.hrw.org/news/2018/11/08/one-month-rwandan-opposition-leader-disappeared). The Rwanda Investigation Bureau (RIB) zegt dat Twagirimana nog wordt gezocht.
Ten derde is er de moord op mijn assistent Anselm Mutuyimana. Nadat Mutuyimana 6 jaar in de gevangenis had gezeten vanwege zijn participatie in bijeenkomsten georganiseerd door mijn politieke partij, is hij kort na zijn vrijlating op 8 Maart 2019 vermoord. ( https://www.hrw.org/news/2019/03/12/another-mysterious-opposition-death-rwanda). Tot nu toe worden er nog onderzoeken uitgevoerd hierover, aldus het RIB.
Dan is er ook de kwestie van Eugene Ndereyimana, de vertegenwoordiger van mijn politieke partij in het Oostelijke deel van Rwanda. Sinds 15 Juli 2019 is hij vermist. Hij was op weg om leden van onze partij te ontmoeten toen hij verdween. (https://www.washingtontimes.com/news/2019/oct/30/eugene-ndereyimana-disappears-under-paul-kagame-rw/)
Een andere tragedie betreft die van de nationale coördinator van mijn politieke partij Syldio Dusabeumuremyi. Hij werd op 23 September 2019 in zijn werkplaats neergestoken waarna hij overleed. (https://www.hrw.org/news/2019/09/24/rwanda-killing-latest-attack-opponents ). Tot nu toe is er geen concreet antwoord van het RIB over deze moord.
De laatst overlijdenszaak betreft die van een plaatselijke bekende gospel zanger Kizito Mihigo. Hij was een genocide overlever met een sterk christelijk geloof die het volk bemoedigde hun verdriet over de genocide te overstijgen door verzoening met elkander waar te maken. Het officiële bericht van de autoriteiten is dat hij op 17 Februari 2020 zelfmoord heeft gepleegd in zijn cel. Dit verhaal wordt niet geloofd.
Ex-gevangenen van mijn politieke partij getuigen dat die cellen geen ramen of meubilair hebben en het plafond erg hoog is waardoor men nergens een laken aan vast zou kunnen maken omdat je nergens op zou kunnen staan. Daarnaast worden de gevangenen daar 24/7 in de gaten gehouden door camera’s en zou zijn dood niet onopgemerkt moeten kunnen zijn gebeurd. (https://www.hrw.org/news/2020/02/20/rwanda-ensure-justice-over-kizito-mihigo-death)
Kizito en ik waren vrij gelaten uit de gevangenis op 15 September 2018 doordat de president ons pardon verleende. De voorwaarde hiervoor is dat wij het land niet mogen verlaten zonder toestemming van de minister van Justitie. Dit zorgt ervoor dat ik tot nu toe mijn familie die in Nederland woont, niet heb mogen bezoeken. Ik heb mijn familie nu al 10 jaar niet gezien. (https://apnews.com/066fc9ed7463366a988ef0b0c71da214)
Wat betreft de militairen wordt justitie ook gebruikt om de monden te snoeren. General Frank Rusagara en Kolonel Tom Byabagamba hebben 15 jaar gevangenisstraf gekregen nadat zij president Paul Kagame bekritiseerd hebben als dictator.
(https://www.theeastafrican.co.ke/news/ea/Tom-Byabagamba-frank-Rusagara-sentences-reduced-to-15-years/4552908-5400612-10w87hkz/index.html) Zo ook heeft Luitenant Joel Mutabazi een levenslange gevangenisstraf gekregen nadat hij kritiek op de president uitte. (https://www.theeastafrican.co.ke/news/ea/Ugandan-officers-charged-with-abducting-Rwanda-refugees/4552908-4927982-jxmljvz/index.html) Kapitein Kalisa Mupende, voormalig Generaal Directeur van financiën onder Kagame is onder mysterieuze omstandigheden dood gevonden in de gevangenis op 20 September 2019 nadat hij 9 jaar had vast gezeten. (medium.com › kagame-imprisoned-mupende-in-2009-after-viciously)
Rwanda wordt beschouwd als voorbeeld door de wijze waarop het land met ontwikkelingshulp omgaat. Een onderzoek uitgevoerd door de World Bank toont echter dat Rwanda een bedrag van 190 miljoen dollar naar buitenlandse belastingparadijzen heeft overgemaakt in plaats van te hebben gebruikt voor de doeleinden waarvoor ontwikkelingshulp bedoeld is. (https://www.chronicles.rw/2020/02/19/research-by-world-bank-officials-shows-190m-rwanda-aid-is-transfered-to-offshore-havens/). En dus wordt Kagame’s regime geprezen voor positieve ontwikkelingen, vooral in de hoofdstad Kigali, terwijl buiten Kigali talloze mensen al dan niet dakloos zijn, in armoede leven en de ongelijkheid onder de bevolking zo schrijnend is dat het een bron van instabiliteit dreigt te worden in de nabije toekomst. Betreft de Rwandese ontwikkeling en economische situatie heb ik een kritisch rapport geschreven. (https://dalfa.org/en/rwanda-vision-2020-development-programme-scrutiny/)
De situatie in Rwanda kan zo niet langer doorgaan. De bevolking voelt zich in de steek gelaten door de internationale gemeenschap. Waarom doet een democratisch land zoals Nederland niets tegen de mensenrechten schendingen en belemmeringen van de democratie in Rwanda?
Victoire Ingabire Umuhoza
Voorzitter van DALFA Umurinzi