De Victoire Ingabire Prijs 2024 voor vrede en democratie is op 16 maart 2024 in Brussel uitgereikt aan:
Nicole Ndongala Nzoiwidi
Nicole Ndongala is een Spaanse mensenrechtenactiviste van Congolese afkomst. Ze is uitvoerend directeur van de vereniging Karibu en lid van de adviesraad van Casa África. Sinds 2018 is Ndongala directeur van de Karibu Association, die zich inzet voor Afrikaanse immigranten in Madrid.
Françoise Germain Robin
Françoise Germain-Robin is een Franse journaliste. Ze was senior verslaggeefster bij de krant L’Humanité, journaliste bij het Office de radiodiffusion-télévision française, bij France Culture en van 1978 tot 1982 correspondente in Algiers.
Deo Namujimbo
Déo Namujimbo is een Frans-Congolese journalist. Hij werkt sinds 1991 ter plaatse in de landen van de Grote Meren (DRC, Congo, Burundi). Hij was correspondent voor Verslaggevers zonder Grenzen en werkte ook voor verschillende persagentschappen. Via zijn bedrijf Kivu-sur-Seine stelt hij nu zijn ervaring ten dienste van de Franse en Afrikaanse gemeenschap als spreker, vertaler, trainer in praktische journalistiek en publicist.
De prijs wordt toegekend aan een natuurlijke of rechtspersoon die zich door zijn/haar werk op vreedzame wijze heeft onderscheiden op het gebied van de bevordering van democratie, vrede, vrijheid van meningsuiting en eerbiediging van de mensenrechten, en die een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan de toenadering tussen de volkeren door middel van dialoog, respect voor de menselijke persoon en sociale rechtvaardigheid, met als doel de levenskwaliteit van de bevolking van het gebied van de Grote Meren in Afrika te verbeteren.
Alweer een jaar voorbij zeggen wij luchtig als een nieuw jaar zich aandient of wij een mijlpaal bereiken. Wij realiseren ons dan hoe snel de maanden gaan en de dagen door onze vingers glippen. Wat een voorrecht dat wij voor een belangrijk deel, schijnbaar achteloos, door het jaar gaan, zonder dat wij gestoord worden door een indringende bewuste gebeurtenis.
Veel Rwandezen kunnen zich dat niet veroorloven. In Rwanda en ver daarbuiten moeten zij altijd, bewust, op hun hoede zijn. Opletten wat je zegt, met aandacht je woorden kiezen over het regiem, bedenken tegen wie je wat zegt, zorgvuldig kiezen wie je vrienden zijn, realiseren wie je vijand is, oppassen wanneer je de straat op gaat.
Ogenschijnlijk achteloos door het leven gaan is niet weggelegd voor menig Rwandees. Niet in Rwanda en ook niet ver daarbuiten. Het is niet weggelegd voor Victoire Ingabire en ook niet voor haar moeder Thérèse Dusabe. Niet voor de tienduizenden vluchtelingen uit Rwanda aan de grens met Congo en niet voor de vertrouwelingen van Victoire in deze wereld. Zij moeten altijd oppassen en bewust hun keuzes maken want anders volgt, vervolging, intimidatie, aanhouding, gevangenschap, verdwijning, dood.
Zo lang Rwandezen niet (ogenschijnlijk) ongedwongen en achteloos door het leven kunnen gaan zullen de activiteiten van de FFDR, van activisten, journalisten, advocaten en politici en vele anderen nodig zijn. Ook in 2024 zullen wij daarom aandacht blijven vragen voor de politieke situatie in Rwanda en voor Victoire en iedereen die haar steunt.
maart 2024, Frans Zwanenburg, voorzitter
Doelstelling De stichting FFDR (Foundation for Freedom and Democracy in Rwanda) is in 2009 opgericht. Zij heeft tot doel samen te werken met en steun te verlenen aan personen en organisaties die:
• vrijheid, verdraagzaamheid en gerechtigheid in Rwanda bevorderen, • de sociale en economische stabiliteit van Rwanda bevorderen, • de Rwandese bevolking informeren over staatsinrichting, politiek, burgerrechten en -plichten, • open, transparante en democratische verkiezingen in Rwanda mogelijk maken.
De stichting werft daarvoor fondsen in Nederland en daarbuiten. De stichting beoogt niet het maken van winst. Het bestuur heeft zich tot taak gesteld om financiële middelen te verwerven voor proces- en publiciteitskosten. Zij zet zich in om de situatie van Victoire Ingabire zo breed mogelijk onder de aandacht te brengen en zal zich beperken tot de humanitaire kant van de zaak van Victoire.
Bestuur Frans Zwanenburg is voorzitter van de FFDR: verslaggeving en correspondentie worden waargenomen door Marianne Vink; Régine Uwineza is naast penningmeester ook postadres, Clément H. ondersteunt het bestuur op het gebied van de Sociale Media.
Ontwikkelingen rond Victoire Zoals ieder jaar is Victoire heel erg blij met alle kerstkaarten die zij krijgt vanuit Nederland. Victoire is veel alleen. Mensen in haar directe omgeving worden vroeg of laat benaderd door de politie/ inlichtingendienst. Het bezoek van familie uit Nederland tijdens de zomer geeft haar afleiding. Op 11 mei 2024 wordt Thérèse 80 jaar. Victoire gaat een visum aanvragen om hierbij aanwezig te kunnen zijn. Victoire heeft regelmatig contact met de Nederlandse Ambassade in Kigali. Tijdens de herdenking van de genocide die in1994 plaatsvond, start er een lastercampagne tegen Victoire en Thérèse.
De politie in Rwanda laat weten dat de journalist John Ntwali om het leven is gekomen bij een verkeersongeluk. Trouw meldt hierover op 21 januari 2023. De doodsoorzaak is onduidelijk. Ntwali was een kritisch journalist en dan ben je in Rwanda je leven niet zeker: je wordt vermoord, komt in de gevangenis of je wordt vermist. De vrouw die jarenlang in de gevangenis eten bracht bij Victoire, is overleden na een normale bevalling. Victoire heeft het er erg moeilijk mee dat vertrouwelingen wegvallen. Over het plan om vluchtelingen vanuit Engeland te transporteren naar Rwanda geeft Victoire meerdere interviews waaronder met NPO Radio 1. Zij wordt door de Engelse Rechtbank gehoord inzake deze plannen. (In Denemarken heeft de oppositie het transporteren van vluchtelingen kunnen tegengehouden.) In Engeland wordt een noodwet gemaakt om asielzoekers toch te kunnen transporteren naar Rwanda. Wij zijn bezorgd of Nederland gaat volgen.
Victoire geeft ook een interview bij BBC News “Hardtalk” met Stephen Sacur waarin zij de kans krijgt om veel te zeggen. Op de vraag van mr. Sacur of zij spijt heeft van alle opofferingen in haar strijd voor democratie antwoordt zij dat zij geen spijt heeft, nergens van. Inmiddels is zij de enige in de oppositie die nog iets durft te zeggen. Anderen zijn voorzichtiger omdat hun familie dan gevaar loopt.
De Victoire Ingabire Prijs 2023 wordt in Brussel uitgereikt op zaterdag, 4 maart aan een Congolees activist die nu in de USA woont, aan de vermoorde journalist Ntwali en aan een groep Rwandese activisten. President Kagame wordt in Afrika steeds minder uitgenodigd voor bijenkomsten van de Afrikaanse leiders. Zo is hij er niet bij als in Amerika alle presidenten van Afrika elkaar ontmoeten.
Activiteiten Thérèse Dusabe, moeder van Victoire:. Het Europes Hof draagt in 2022 de Nederlandse Overheid o p een regeling te treffen met Thérèse. De Nederlandse Staat heeft vóór 16 januari 2023 niets gedaan en moet nu voor 13 april 2023 bij het Europese Hof de reden opgeven waarom het paspoort van Thérèse is ingenomen. De staat gaat in Hoger Beroep. Thérèse heeft een nieuwe ID-kaart aangevraagd omdat de huidige op 6/4 verloopt. De nieuwe ID-kaart is weer een jaar geldig.
Thérèse heeft problemen met de Belastingdienst die niet op de hoogte is van de stand van zaken. Men gaat er van uit dat zij geen recht heeft op uitkeringen en toeslagen. De Rechtbank stelt dat de Belastingdienst de eigen verantwoordelijkheid moet nemen.
Op de hoorzitting op 4 oktober vraagt de advocaat om een oplossing in de spreidstand: Thérèse wordt niet uitgeleverd (als moeder van Victoire is haar leven niet veilig) maar ze mag ook niet in Nederland verblijven. De rechter is hiervoor niet ontvankelijk. De advocaat gaat in beroep.
Gabriel Niyitegeka, zwager van Victoire: Gabriël op 24/1/2023 stuurt de IND een brief met excuses dat er zo lang niets is gebeurd. Gevraagd wordt of er nog nieuwe/aanvullende informatie is en of er behoefte is aan een nieuwe hoorzitting. Na maanden komt de uitspraak dat Gabriël schuldig is bevonden, ook al was hij destijds niet aanwezig bij de vergadering van militairen die hem ten laste is gelegd. De advocaat gaat in beroep.
Pierre Karangwa: Pierre zit nog steeds vast. Het Hoger Beroep is op 21.3.2023. Nadat de rechtbank uitstel vraagt omdat er meer tijd nodig is, komt de uitspraak dat Pierre onschuldig is, hij is vrij en mag naar huis. Helaas is de vrijheid van korte duur. In het najaar wordt Pierre opnieuw gearresteerd nadat het OM samen met de politie in Rwanda op zoek is gegaan naar nieuwe getuigen. Hij moet in detentie zijn zaak afwachten. De IND is in hoger beroep gegaan. Net als in alle andere zaken waarin de Rechtbank vaststelt dat verdachten onschuldig zijn aan de tenlastelegging en dus worden vrijgesproken.
Koninklijke Nederlandse Wieler Unie Na diverse pogingen lukt het ons een afspraak te maken met de directeur van de KNWU en de voorzitter van het bestuur over het WK-wielrennen in 2025. Het is een plezierig en informatief gesprek. Men ziet geen noodzaak voor een vervolg-contact. Onze zorg over de mensenrechten worden doorgesproken met NOC/NSF en genoteerd. Men heeft ook contact gehad met mensen uit Rwanda en die stimuleren juist om naar dit prachtige land te komen, “een geweldige omgeving om te koersen”. Wij antwoorden dat wij door gaan met het onder de aandacht brengen van het WK-wielrennen 2025 in relatie tot mensenrechten, geen persvrijheid, geen oppositie. We starten met het maken van korte kritische filmpjes over het WK-wielrennen. De filmpjes worden verspreid via de sociale media en staan op onze website.
Voorlichting Het informatiebulletin verschijnt dit jaar 4 keer. Het wordt gestuurd aan belangstellenden, Hart van Holland, Omroep Zuidplas en de kerken in Zevenhuizen/Moerkapelle, Oegstgeest en Katwijk. Demonstratie op het Plein in Den Haag De eerste helft van 2023 staan we op het Prinses Irenepad op 26/1, 9/2, 23/2, 9/3, 23/3, 20/4,11/5, 25/5, 8/6 en 22/6. Het effect van onze aanwezigheid op het Prinses Irenepad lijkt gering, de controles van de politie worden minder vriendelijk en politici zien we nauwelijks. Terwijl dat de reden is waarom we er staan. We besluiten te kiezen voor demonstratie als daar een specifieke aanleiding voor is. Na de zomervakantie gaan we op een andere manier actie voeren en zullen daarvoor vanaf september de politiek directer benaderen voor een gesprek. Ook voor afspraken met beleidsmedewerkers staan we open.
Politiek en Media
We sturen regelmatig brieven naar verschillende politieke partijen. Meestal krijgen we geen reactie. Zoals naar Mirjam Bikker, CU, opvolger van de heer Segers. We sturen informatie over de FFDR en de situatie in Rwanda. Naar alle fracties in de Tweede Kamer en de Vaste Kamercie bui. zaken inzake het vluchtelingentransport. Aan diverse Vaste Kamercommissies over de lastercampagne die gaande is in Rwanda en waarbij Victoire en Thérèse worden aangevallen. Ook geen reactie van de politiek op onze brief inzake afwijzing asielaanvraag Thérèse. We sturen brieven naar diverse partijen met het verzoek om een afspraak te maken. Tot nu toe is het daar niet van gekomen. Overheid en HRW: er verschijnt een Ambtsbericht (Rijksoverheid/Thematisch ambtsbericht Rwanda juni ’23) en een uitgebreid rapport van Human Rights Watch over Rwanda: Join us or die. Het is een erkenning van al het leed en geeft aan hoe complex de situaties zijn. Bij contact met politieke partijen verwijzen wij naar beide berichten. Er is een nieuwe contactpersoon bij het Min.van Bui.Zaken/GroteMerengebied. Mw. Fatima Osman neemt de werkzaamheden over van de heer Sutton.
Crèche Intango Er is weinig contact mogelijk. De crèche ligt vlakbij de grens met Congo en dat is midden in het conflictgebied waar nog steeds wordt gevochten. Hierdoor kunnen mensen niet naar hun werk in Congo of naar de markt om hun spullen te verkopen. Ze zitten werkeloos thuis en geen inkomen betekent hier dat er nauwelijks iets te eten is.
De kinderen komen daarom van 09.00 – 17.00 uur naar de crèche. Voorheen begonnen ze om 08.00 uur en gingen om 12.00 uur naar huis als daar opvang was. In de pauze om 12.00 uur wordt nu geprobeerd voor ze te koken en daarna kunnen ze slapen. De ruimte is beperkt maar het lukt de begeleidsters om alle kinderen een plekje te geven op de grond. Er zijn ruim 100 kinderen. Op de website zetten we wat foto’s en een filmpje van de crèche.
We doen een aanvraag voor een donatie bij de Tweede kanswinkel in Moerkapelle voor een bijdrage in de kosten van de renovatie van het gebouw. Helaas komen wij daar niet voor in aanmerking omdat wij geen ANBI-geregistreerde instelling zijn.
Voorlichting Het informatiebulletin Victoire verschijnt dit jaar 4 keer. Het wordt gestuurd aan belangstellenden, Hart van Holland, Omroep Zuidplas en de kerken in Zevenhuizen/Moerkapelle, Oegstgeest en Katwijk.
Sociale Media Website: Clément houdt de website bij. Alle informatie die van belang is wordt op de site gezet: onze activiteiten, reportages, films, belangrijke berichten uit de pers, boeken over Rwanda, petities etc.
Financiën Dankzij de donateurs zijn wij in staat ons financiële steentje bij te dragen voor de missie van Victoire Ingabire en voor haar veiligheid. Daarnaast vragen wij vrijwillige bijdragen/donaties voor de crèche Intango.
Vergaderingen Het bestuur komt in het verslagjaar zeven keer bijeen: 30 januari ,6 maart, 24 april, 10 juli, 21 augustus, 16 oktober en 11 december. Daarnaast is er veel contact en overleg via app, e-mail of telefonisch.
Financiën De Stichting heeft een bankrekening specifiek voor steun aan Victoire Ingabire (publiciteits- en proceskosten). Deze rekening wordt ook gebruikt voor donaties voor de crèche Intango in Kigali.
Dit jaar zal voor de 13e keer in Brussel de Victoire Ingabire UmuhozaPrijs voor democratie en vrede worden uitgereikt in Brussel. De avond wordt georganiseerd door de RifDP Brussel en vindt plaats op zaterdag 16 maart 2024. Het thema van de avond is: Laten we de waarde van het menselijk leven herstellen.
De prijs wordt toegekend aan een natuurlijke of rechtspersoon die zich door zijn/haar werk op vreedzame wijze heeft onderscheiden op het gebied van de bevordering van democratie, vrede, vrijheid van meningsuiting en eerbiediging van de mensenrechten, en die een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan de toenadering tussen de volkeren door middel van dialoog, respect voor de menselijke persoon en sociale rechtvaardigheid, met als doel de levenskwaliteit van de bevolking van het gebied van de Grote Meren in Afrika te verbeteren.
De migratieminister van het Verenigd Koninkrijk Robert Jenrick is opgestapt na onvrede over nieuwe maatregelen omtrent het vluchtelingenbeleid. Volgens Jenrick gaan de nieuwe maatregelen van premier Rishi Sunak om migranten uit te zetten naar Rwanda niet ver genoeg.
Eerder hebben we al het bericht geplaatst over de deal tussen het VK en Rwanda. Het plan hield in dat illegale immigranten naar Rwanda werden gebracht om daar hun asielprocedure af te wachten. In ruil daarvoor zou Rwanda beloond worden met een bedrag van 140 miljoen euro. Het doel van dit beleid was om immigranten af te schrikken, Britse rechters staken hier een stokje voor omdat het in strijd zou zijn met het Europese mensenrechtenverdrag.
Premier Sunak heeft noodwetgeving voorgesteld aan het Britse parlement om het hooggerechtshof te omzeilen. Jenrick vindt dat al deze maatregelen onvoldoende zijn en stelde voor om als VK zelfs uit het Europees Hof voor de Rechten van de Mens te stappen.
Het Britse Lagerhuis stemt vanavond over het omstreden plan.
James Cleverly, Britse minister van Binnenlandse Zaken, zal vandaag in Rwanda een nieuw verdrag ondertekenen met betrekking tot de deportatie van illegale immigranten.
Het verdrag houdt in dat bootvluchtelingen die illegaal het land binnenkomen naar Rwanda gestuurd mogen worden. Dit zou dan een afschrikwekkend effect moeten hebben op potentiële migranten.
Het Britse Hooggerechtshof oordeelde echter begin november dat Rwanda geen land is waar migranten die vanuit Westerse landen worden getransporteerd persé veilig zijn. Dat is wel vereist volgens het verdrag van de mensenrechten van de VN.
Ondanks de uitspraak va het Hof gaat het Verenigd Koninkrijk gewoon door met de onderhandelingen met Rwanda.
De details van het verdrag tussen Rwanda en het VK zullen later bekend worden gemaakt.
James Clevery gearriveerd in Rwanda (Bron: Sky News)
Bron: rtlnieuws.nl
Eerder schreef Amnesty het volgende artikel over dit onderwerp:
Op 14 oktober stond men stil bij alle politieke en gewetens gevangenen in Rwanda.
In de onderstaande video worden zij herdacht.
In België/Anderlecht wordt op 4 november de Ingabire Dag 2023 georganiseerd; de bijeenkomst is bedoeld om solidariteit te betuigen aan alle politieke gevangenen in Rwanda.
Het 115 pagina’s tellende rapport Van Human Rights Watch “Join us or Die” documenteert een breed scala aan tactieken die, wanneer ze samen worden gebruikt, een wereldwijd ecosysteem vormen van repressie, niet alleen bedoeld om afwijkende meningen de mond te snoeren, maar ook om potentiële critici af te schrikken.Het hele rapport is te lezen op https://www.hrw.org/report/2023/10/10/join-us-or-die/rwandas-extraterritorial-repression
Van het Ministerie van Buitenlandse Zaken verscheen in juni jl. een thematisch ambtsbericht met betrekking tot de mensenrechten en rechtsstaat in Rwanda.
(www.rijksoverheid.nl>documenten>2023/06/15 Thematisch ambtsbericht met betrekking tot de … – Rijksoverheid).
Victoire reageert hierop met een memo; van het Ministerie krijgt zij als antwoord dat de afdeling die de ambtsberichten opstelt onafhankelijk is en dat het een objectieve en neutrale weergave is van de bevindingen.
De memo kunt u via de onderstaande link downloaden.
De NOS berichtte maandag 2 oktober 2023 dat een 67-jarige Rwandese man in Ermelo is opgepakt in verband met de genocide die in de jaren 90 plaatsvond in Rwanda. Het Openbaar Ministerie verdenkt de voormalig legerofficier Pierre-Claver Karangwa van betrokkenheid bij de volkerenmoord op landgenoten in 1994.
Pierre Karangwa woont sinds 1998 in Nederland en werd al eens opgepakt vanwege vergelijkbare verdenkingen. De autoriteiten van Rwanda vroegen eerder om zijn uitlevering, maar na een lange juridische strijd werd die uitlevering in juni door de Hoge Raad in Nederland verboden. De hoogste bestuursrechter vreesde dat de man in Rwanda geen eerlijk proces zou krijgen. Daarna kwam hij vrij.
Het OM en de politie in Nederland zijn daarna zelf een onderzoek begonnen en hebben ook in Rwanda onderzoek gedaan. Dat onderzoek heeft geleid tot de huidige verdenking. Pierre wordt ervan verdacht dat hij een rol heeft gehad bij de genocide in de Rwandese gemeente Mugina, in april 1994.
Joseph Mpambara werd in Nederland tot levenslang veroordeeld, maar zit mogelijk onterecht vast. Hij werd tot deze straf veroordeeld voor zijn rol in de genocide in Rwanda.
Er is nu echter naar buitengekomen dat getuigen in zijn zaak hebben toegegeven in andere processen te hebben gelogen.
Onderzoeksjournalist Camil Driessen dook in de zaak van Mpambara. Driessen was te gast in de podcast ‘Vandaag ’van de NRC. Voor abonnementhouders is de podcast te beluisteren via streaming diensten zoals Spotify.
Podcast NRC
In 2006 werd Mpambara gearresteerd op verdenking van genocide, oorlogsmisdaden en marteling. Na een lange en moeilijke procedure gaf de rechtbank hem in 2009 twintig jaar celstraf voor foltering. In hoger beroep kreeg hij levenslang voor oorlogsmisdrijven en folteringen.
Gevangenispastor Marijke Ameling wendde zich eerder al tot het Project Gerede Twijfel dat onder leiding staat van rechtspsycholoog Peter van Koppen. Sinds 2015 analyseerden onderzoekers het dossier en spraken met deskundigen en betrokkenen. Zij ontdekten dat de verklaringen van de getuigen niet deugden en deels waren afgegeven vanuit haatgevoelens van vooral Tutsi’s tegen Hutu’s.
Boom Criminologie auteurs van “Een Rwandees kaartenhuis” houden vol dat voor de veroordeling tot levenslang elk spoor van deugdelijk bewijs ontbreekt. Er was namelijk geen sprake van onafhankelijk onderzoek. Gedurende het hele onderzoek hebben de Rwandese autoriteiten het Nederlandse onderzoeksteam “aan het handje meegenomen”.
De conclusie van de onderzoekers was dat de Nederlandse Justitie zich voor het karretje heeft laten spannen van de Rwandese regering. Diverse factoren zoals de politieke banden met Rwanda, de angst om een oorlogsmisdadiger een veilig onderkomen te bieden en het financiële motief hebben bijgedragen aan de vastbeslotenheid om Josephs schuld te bewijzen.
De advocaat van Mpambara, Caroline Buisman, pleitte destijds voor herziening van de zaak in 2017.
Op 30 augustus werd internationaal stil gestaan en aandacht gevraagd voor de duizenden vermiste personen op de wereld; mensen die door maatschappelijke problemen zoals drugsgeweld maar ook mensenrechten schendingen verdwijnen.
Sinds 2010 is het ook een Dag die officieel door de Verenigde Naties wordt ondersteund. Voor meer informatie kunt u de VN website bezoeken.
In het kader van deze Dag vroegen wij aandacht voor vermisten in Rwanda.
Op 4 maart jl. is in Brussel de Victoire Ingabire Prijs voor vrede en democratie 2023 uitgereikt aan wijlen John Williams Ntwali en M. Kambale Musavuli.
John Williams Ntwali kreeg de prijs postuum voor zijn uitzonderlijke moed. Hij onderging het trieste lot van vele journalisten in Rwanda die vrijuit durven te spreken. Op 43 jarige leeftijd kwam hij om het leven. John Ntwali stond al op een zwarte lijst van tot zwijgen te brengen journalisten.
John Williams Ntwali (Bron: International Press Institute)
M. Kambale Musavuli is een zoon van Afrika. Hij komt oorspronkelijk uit de Democratische Republiek Congo en is een van de belangrijkste politieke en culturele stemmen in Congo. Hij is mensenrechtenactivist, studentencoördinator en nationaal woordvoerder van het Centrum voor Onderzoek naar Congo-Kinshasa. De professionele activiteiten, publicaties en publieke engagementen van deze zoon van Afrika weerspiegelen zijn onwrikbare inzet voor vrede en rechtvaardigheid in Congo.
