De rechtbank in Den Haag heeft definitief een streep gezet op de voorgenomen uitlevering van Pierre-Claver Karangwa aan Rwanda. Karangwa is niet verzekerd van een eerlijk proces in dat land volgens de rechtbank.
Rwanda wil Karangwa vervolgen voor betrokkenheid bij de genocide in 1994. Maar volgens de familie van Karangwa heeft hij juist vluchtelingen geholpen.
Karangwa verloor zijn Nederlanderschap in 2013 toen de IND deze in trok in verband met de signalen van betrokkenheid bij de genocide. Hij vocht deze beslissing al jaren aan tot de laatste rechtzaak in mei jl, hierna werd hij opgepakt.
Zijn advocaat Barbara van Straaten geeft ook aan dat Karangwa geen kans maakt op een eerlijke berechting in Rwanda. De rechtbank gaat hierin mee en stelt in het vonnis dat er “een reëel risico is dat de opgeëiste persoon in geval van uitlevering te maken zal krijgen met politieke inmenging in zijn berechting en hij in dat geval niet zal worden berecht door een onafhankelijk gerecht”.
Volksheld Paul Rusesabagina is afgelopen zaterdagochtend vervroegd vrijgelaten. De Belgische Rwandees werd in 2020 opgepakt en in 2021 veroordeeld in Rwanda tot 25 jaar celstraf wegens terrorisme.
Rusesabagina redde tijdens de genocide in 1994 meer dan 1.200 mensenlevens door ze in een hotel onderdak te bieden. Dit verhaal werd later verfilmd tot de film Hotel Rwanda. In 1996 vluchtte Rusesabagina Rwanda uit, omdat hij in conflict was met de Rwandese regering geleid door Paul Kagame. Hij woonde vervolgens in België en in de VS. Vanuit daar leidde hij een coalitie van oppositiegroepen tegen Kagame, president van Rwanda sinds 2000.
In 2020 werd hij opgepakt toen hij vanuit de VS via Dubai naar Burundi wilde vliegen, hier was hij uitgenodigd om een lezing te geven. Dit bleek uit eindelijk een valstrik te zijn, zijn vliegtuig landde namelijk in Rwanda in plaats van in Burundi. Een paar dagen later verscheen hij geboeid in Kigali, waar hij werd vastgezet op verdenking van terrorisme.
Rusesabagina wordt hier voorgeleid tijdens zijn proces (Photo by Simon Wohlfahrt / AFP)
Rusesabagina zelf meende dat hij was opgepakt vanwege zijn kritiek op president Kagame. Mensenrechtenorganisaties wereldwijd zoals Amnesty en Human Rights Watch bekritiseerde Kagame omdat hij oppositie, critici en journalisten de mond snoerde. De regering ontkende echter mensen op te pakken om hun politieke opvattingen.
Samen met een twintigtal andere mensen stond de 67-jarige Rusesabagina van februari tot juli 2021 terecht in Kigali. Het was bekend dat hij betrokken was bij de oprichting van oppositiepartij MRCD. Bij aanslagen waar de rebellengroep FLN, de gewapende arm van de MRCD, achter zou zitten, waren negen doden gevallen. Rusesabagina ontkende echter elke betrokkenheid bij die aanslagen. Tijdens het proces kwamen er tegenstrijdige verklaringen over Rusesabagina’s rol bij die aanslagen. Hij kreeg echter eindelijk alsnog 25 jaar cel.
Rusesabagina werd zaterdagochtend vervroegd vrijgelaten uit de gevangenis, omdat zijn straf „op presidentieel bevel is omgezet na een verzoek om clementie”. Dat liet een woordvoerder van de Rwandese regering vrijdag aan verschillende internationale persbureaus weten.
Op 21 januari 2023 berichtte dagblad Trouw dat de Rwandese journalist John Ntwali om het leven was gekomen in Kigali, Rwanda.
John Ntwali ging enige dagen daarvoor vanuit huis naar zijn werk, waar hij nooit is aangekomen. De woordvoerder van de politie meldde dat hij was overleden naar aanleiding van een ongeval.
Human Rights Watch plaatste vraagtekens bij zijn overlijden. Ntwali was één van de laatste journalisten die nog kritisch durfde te schrijven over het regiem van Rwanda. Hij werd het afgelopen jaar meerdere malen gearresteerd.
John Ntwali staat inmiddels op een lange lijst met namen van personen die de dood hebben gevonden nadat zij zich kritisch durfden uit te spreken over de mensenrechten in Rwanda. Hij zal waarschijnlijk niet de laatste zijn.
Ondanks het feit dat de ogen van wereldleiders langzaam open gaan over de zorgelijke situatie in Rwanda, gaan wij in 2023 onverminderd door met onze demonstraties en acties. In Nederland moet immers nog veel gebeuren om ook hier de ogen te openen van politici en bestuurders.
maart 2023, Frans Zwanenburg, voorzitter FFDR
Doelstelling
De stichting FFDR (Foundation for Freedom and Democracy in Rwanda) is in 2009 opgericht. Zij heeft tot doel samen te werken met en steun te verlenen aan personen en organisaties die: · vrijheid, verdraagzaamheid en gerechtigheid in Rwanda bevorderen, · de sociale en economische stabiliteit van Rwanda bevorderen, · de Rwandese bevolking informeren over staatsinrichting, politiek, burgerrechten en -plichten, · open, transparante en democratische verkiezingen in Rwanda mogelijk maken.
De stichting werft daarvoor fondsen in Nederland en daarbuiten. De stichting beoogt niet het maken van winst. Het bestuur heeft zich tot taak gesteld om financiële middelen te verwerven voor proces- en publiciteitskosten. Zij zet zich in om de situatie van Victoire Ingabire zo breed mogelijk onder de aandacht te brengen en zal zich beperken tot de humanitaire kant van de zaak van Victoire.
Bestuur Frans Zwanenburg is voorzitter van de FFDR: verslaggeving en correspondentie worden waargenomen door Marianne Vink; Régine Uwineza is naast penningmeester ook postadres, Noreen Zwanenburg en Clément H. ondersteunen het bestuur op het gebied van de Sociale Media.
Ontwikkelingen rond Victoire De jongste zoon van Victoire heeft meerdere nummers uitgebracht over zijn persoonlijke situatie. In maart wordt hij uitgenodigd om op te treden tijdens de jaarlijkse bijeenkomst voor de uitreiking van de Victoire Ingabire Prijs voor vrede en democratie 2022 in Brussel. Victoire krijgt van de autoriteiten geen reactie als zij een visum aanvraagt om het huwelijk van haar oudste zoon bij te wonen. Victoire voelt zich vaak alleen, zij heeft het er moeilijk mee dat mensen uit haar omgeving worden opgepakt. Om toch het gevoel van familie te hebben, nodigt ze tijdens de feestdagen een groep weeskinderen uit. Ze kookt voor ze en maakt er een gezellige dag van. In juni ontvangt zij bezoek van diverse delegaties die in Rwanda zijn voor de Commonwealth-bijeenkomst, waaronder de Engelse delegatie. Ook krijgt ze bezoek uit Nederland van o.a. de woordvoerder Buitenlandse Zaken en de voorzitter van de Vaste Kamercommissie EZK. Victoire heeft regelmatig contact met de Nederlandse ambassade. De groep van 9 mensen die in september 2021 is opgepakt, zit nog steeds vast zonder gegronde redenen. Zij worden feitelijk verdacht van terrorisme. Amnesty International en Human Rights Watch schrijven een kritisch stuk over de mensenrechten in Rwanda. Victoire en de internationale pers vragen aandacht voor het uitzetten van vluchtelingen/asielzoekers naar Rwanda, in navolging van Australië.
Activiteiten Rechtszaak Thérèse Dusabe, moeder van Victoire:. Op 7 mei kan Thérèse bij de IND een ID-kaart halen met een geldigheid van 1 jaar. Het Europese Hof constateert dat het innemen van het paspoort van Thérèse onrechtmatig is. De Nederlandse Staat moet vóór 16 januari 2023 het paspoort teruggeven, inclusief een schadevergoeding betalen. (Bij negatief advies moet het Ministerie van Buitenlandse Zaken binnen 3 maanden met een toelichting komen op hun beslissing). Gabriel Niyitegeka, zwager van Victoire: Gabriël krijgt in 2021 geen enkele bericht van de IND in zijn 1F-procedure.
Pierre Karangwa: Pierre wordt beschuldigd van deelname aan de genocide. Hij zit sinds de zomer in voorarrest. Het OM eist ‘uitzetten’, maar de Rechtbank in Den Haag doet op 9 november uitspraak dat de uitlevering van Pierre ontoelaatbaar is. De Rechtbank is van mening dat er duidelijke twijfels bestaan over de rechterlijke onafhankelijkheid in Rwanda. Wij zijn blij met de uitspraak maar teleurgesteld dat het OM in Hoger Beroep is gegaan bij het Gerechtshof. Medio oktober wordt in dagblad Trouw aandacht besteed aan zijn situatie.
Hoorzitting Tweede Kamer op 9 juni over de 1F-procedure: Wij wonen de zitting bij waarin o.a. medewerkers van de IND worden gehoord. Zij spreken over een ‘zorgvuldige’ procedure. Bij lastige vragen verwijzen zij stelselmatig naar het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Dat levert immers de ambtsberichten op basis waarvan mensen hun Nederlands Staatsburgerschap moeten inleveren en vervolgens kunnen worden uitgezet naar Rwanda. Opvallend is de formele houding van de medewerkers van de IND, de emotionele verhalen van betrokkenen en de kritische opmerkingen van deskundigen. Zij noemen de 1F-procedure onrechtmatig en twijfelen aan de betrouwbaarheid van ‘de ambtsberichten uit Rwanda’.
Raad van State: Wij vragen bij de bestuursrechter van de Raad van State aandacht voor de 1F-procedure. De Raad wil echter niet met ons in gesprek gaan.
Zembla: Op het Prinses Irenepad is er uitgebreid contact met medewerkers van Zembla, zowel voorafgaand aan de reportages als na de hoorzitting op 9 juni. WK Wielrennen 2025: Er is contact met de persvoorlichter van de Ned. Wieler Unie over het WK-Wielrennen 2025 dat in Rwanda zal plaatsvinden.
Crèche Intango: Via het Informatiebulletin vragen wij donaties voor de crèche en informeren wij de belangstellenden. Er komen inmiddels ruim 100 kinderen naar de crèche. Ook in Rwanda is het leven veel duurder geworden. Van het geld worden o.a. stoelen gekocht, boeken en melk voor de kinderen, vaak het enige voedsel dat zij krijgen. Wij maken ons zorgen om de lokatie van de twee crèches omdat die vlakbij de grens liggen met Congo. Het is onrustig in het gebied en er zijn veel militairen vanwege de ongeregeldheden in Oost Congo. De vrouwen kunnen niet naar hun werk in Congo met alle gevolgen van dien.
Eindejaarsactie: Dit jaar kunnen we weer kaarsen uitdelen: aan de vrijwilligers, aan de kerken die betrokken zijn en dit keer ook aan onze donateurs.
Victoire Ingabire Umuhoza Prijs 2022: Op 19 maart jl. wordt onder grote belangstelling in Brussel voor de 11e keer de Victoire Ingabire Umuhoza Prijs voor Democratie en Vrede uitgereikt. De “Réseau International des Femmes pour la Démocratie et la Paix (RIFDP)” heeft de onderscheiding toegekend aan John Philpot. Hij is een Canadees advocaat, al bijna 40 jaar lid van de balie van Quebec en al bijna 25 jaar gespecialiseerd in internationaal strafrecht. Via een internetverbinding spreekt Victoire de zaal toe.
Contact met de politiek: Wij blijven met regelmaat brieven sturen naar de Vaste Kamercommissies van Buitenlandse Zaken, Justitie en Veiligheid, Ontwikkelingssamenwerking, Economische zaken en een aantal politici. Wij vragen aandacht voor de situatie van de oppositie in Rwanda, de arrestaties, de verdwijningen, de vrijheidsbeperking van Victoire en de toepassing van de 1F-procedure in Nederland. Onze brief over de routekaart van Victoire betreffende hervormingen van de politiek in Rwanda, wordt door de voorzitter van de Tweede Kamer, mw. Bergkamp, doorgestuurd naar de leden van de Vaste Kamercie Buitenlandse Zaken. We informeren alle leden van de fracties in de Tweede Kamer die Rwanda in hun portefeuille hebben, schrijven aan de Voorzitter van de Tweede Kamer en aan de Raad van State. Wij wijzen de kamerleden op een tweedelige reportage van Zembla, die wordt uitgezonden op 12 mei en 15 september. In de eerste aflevering onderzoekt het team van Zembla hoe de jarenlange financiële steun van Nederland heeft bijgedragen aan een onafhankelijke Rwandese rechtsstaat. In deel twee wordt onderzocht of de lange arm van Rwanda echt tot in Nederland reikt en wat de Nederlandse Overheid hiervan weet: ‘Zembla’ onderzoekt de grenzeloze macht van een dictatuur. Zembla beoogt met deze reportages dat er een wet moet komen die mensen beschermt tegen intimidatie.
Demonstratie op het Plein in Den Haag: In verband met de verbouwing van het gebouw van de Tweede Kamer, staan we sinds september 2021 op het Prinses Irenepad 1 in Den Haag, voor de ingang van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Het is een kleine ruimte waar niet veel demonstraties kunnen worden gehouden. Het is daarom zaak om de vergunning steeds tijdig aan te vragen. Een enkele keer lukt het toch niet, daardoor is er een onderbreking in ons ritme van demonstreren. We hebben een nieuwe banner waarop de namen staan van mensen die zijn uitgezet naar Rwanda of waarvoor uitzetting dreigt. Later in het jaar komt er een nieuwe banner waarin we aandacht vragen voor de situatie van Pierre Karangwa. Onze aandacht blijft gericht op de 1F-procedure. (Met deze procedure dreigen Rwandezen hun Nederlands Staatsburgerschap te verliezen.) In principe zijn we er 1 x per veertien dagen van 11.00 – 13.00 uur: 13 januari, 3 februari, 3, 17 en 31 maart, 1, 14 en 28 april, 12 mei, 2,16 en 30 juni. Na de zomerstop zijn we er op 8 en 22 september, 6 en 20 oktober, 17 november, 1 en 15 december.
Voorlichting Het informatiebulletin Victoire verschijnt dit jaar 8 keer. Het wordt gestuurd aan belangstellenden, Hart van Holland, Omroep Zuidplas en de kerken in Zevenhuizen/Moerkapelle, Oegstgeest en Katwijk.
Sociale Media Website: Clément H. houdt de website bij. Alle informatie die van belang is wordt op de site gezet: reportages, films, belangrijke berichten uit de pers, boeken over Rwanda, petities etc.
Instagram en Facebook: Noreen Zwanenburg maakt ons zichtbaar op Instagram en Facebook. Noreen werkt nauw samen met Clément om zoveel mogelijk informatie via de sociale media te verspreiden.
Financiën Dankzij de donateurs zijn wij in staat ons financiële steentje bij te dragen voor de missie van Victoire Ingabire en voor haar veiligheid. Daarnaast vragen wij vrijwillige bijdragen/donaties voor de crèche Intango.
Vergaderingen Het bestuur komt in het verslagjaar zes keer bijeen: 10 januari, 21 februari, 25 april, 13 juni 24 oktober en 28 november. Daarnaast is er veel contact en overleg via app, e-mail of tijdens de demonstraties.
Financiën De Stichting heeft een bankrekening specifiek voor steun aan Victoire Ingabire (publiciteits- en proceskosten). Deze rekening wordt ook gebruikt voor donaties voor de crèche Intango in Kigali.
Op 4 maart jl. is in Brussel de Victoire Ingabire Prijs voor vrede en democratie 2023 uitgereikt aan wijlen John Williams Ntwali en M. Kambale Musavuli.
John Williams Ntwali kreeg de prijs postuum voor zijn uitzonderlijke moed. Hij onderging het trieste lot van vele journalisten in Rwanda die vrijuit durven te spreken. Op 43 jarige leeftijd kwam hij om het leven. John Ntwali stond al op een zwarte lijst van tot zwijgen te brengen journalisten.
John Williams Ntwali (Bron: International Press Institute)
M. Kambale Musavuli is een zoon van Afrika. Hij komt oorspronkelijk uit de Democratische Republiek Congo en is een van de belangrijkste politieke en culturele stemmen in Congo. Hij is mensenrechtenactivist, studentencoördinator en nationaal woordvoerder van het Centrum voor Onderzoek naar Congo-Kinshasa. De professionele activiteiten, publicaties en publieke engagementen van deze zoon van Afrika weerspiegelen zijn onwrikbare inzet voor vrede en rechtvaardigheid in Congo.
Dagblad Trouw bericht op 21 januari 2023, dat de journalist John Williams Ntwali om het leven is gekomen in Kigali, Rwanda.
Ntwali ging naar zijn werk, maar is daar nooit aangekomen. Vorige week meldde de woordvoerder van de politie dat hij dood was. Zijn telefoon doet het niet meer.
Human Rights Watch plaatst vraagtekens bij zijn overlijden. Ntwali was één van de weinigen die in Rwanda nog kritisch durfde te schrijven over het regime. Ntwali werd voor zijn overlijden meermaals gearresteerd.
Het onderzoeksjournalistieke programma Zembla doet onder zoek naar Rwanda met als hoofdvraag : hoe heeft de jarenlange financiële steun van Nederland bijgedragen aan een onafhankelijke Rwandese rechtsstaat?
De tweede aflevering met de onderzoeksresultaten van Zembla is uitgezonden op 15 september, via de onderstaande link kunt u de uitzending terugkijken.
Het onderzoeksjournalistieke programma Zembla doet onder zoek naar Rwanda met als hoofdvraag : hoe heeft de jarenlange financiële steun van Nederland bijgedragen aan een onafhankelijke Rwandese rechtsstaat?
Van de onderzoeksresultaten is al een uitzending uitgezonden, deze kunt u terugkijken middels de onderstaande link:
Op 9 juni jl heeft er een hoorzitting plaatsgevonden in de Tweede Kamer. De hoorzitting stond in het teken van de 1F-procedure en was georganiseerd door de commissie Justitie & Veiligheid.
Via de onderstaande link kunt u de hoorzitting terugkijken en de agenda van de hoorzitting terug vinden.
Dit jaar is voor de 28e keer de genocide in Rwanda herdacht. Ter gelegenheid hiervan is een podcast gemaakt door Radio 1, programma Vroeg! waarin Anneke Verbraeken is geïnterviewd. Zij schetst een beeld van de Rwandese geschiedenis en de gevolgen daarvan.
Op de opiniepagina van de Volkskrant verscheen op 20 april een column van Anneke Verbraeken: “Het Westen moet ook sancties instellen tegen Rwanda. In dat land vinden opnieuw mensenrechtenschendingen plaats, nu tegen politici van de oppositie en journalisten.”
Op 19 maart jl. is in Brussel voor de 11e keer de Victoire Ingabire Umuhoza Prijs voor Democratie en Vrede uitgereikt. De “Réseau International des Femmes pour la Démocratie et la Paix (RIFDP)” heeft deze onderscheiding toegekend aan John Philpot. Hij is een Canadees advocaat, al bijna 40 jaar lid van de balie van Quebec en gespecialiseerd in internationaal strafrecht, dat hij al bijna 25 jaar beoefent.
John Philpot heeft een sleutelrol gespeeld in de fundamentele strijd voor het recht op en advocaat naar keuze voor een internationaal gerecht en met name voor het ICTR waar één van zijn cliënten zich na een hongerstaking door hem mocht laten vertegenwoordigen.
In de overtuiging dat onpartijdige rechtspraak de eerste stap is op weg naar verzoening, heeft hij blijk gegeven van een grenzeloze strijdlust bij de verdediging van onschuldige beklaagden die om politieke redenen het doelwit waren en heeft hij de vrijspraak van één van hen verkregen.
In 2014 was hij mede-auteur van een verzamelboek over dit onderwerp getiteld ‘Justice belied’, met als ondertitel: The imbalances of International Criminal Justice.
